Het verschil tussen fysieke en mentale vermoeidheid
Het onderscheid tussen deze twee ‘soorten’ vermoeidheid is soms heel lastig te maken. Het kan je echter wel goed helpen om keuzes te maken: heeft je lichaam rust nodig of is het goed om even te gaan hardlopen? Leer je dit uit elkaar te halen, dan wordt het makkelijker om naar je lichaam te luisteren. Het helpt je bovendien niet alleen bij het sporten, maar ook in je dagelijkse leven: het zorgt ervoor dat je weet waar je grenzen liggen, zodat je ze niet constant over gaat. Veel en vaak over je mentale en/of fysieke grenzen gaan kan resulteren in bijvoorbeeld burn-out of angstklachten. Daarnaast is het belangrijk te beseffen en begrijpen dat de één het ander niet uitsluit én dat het één de ander kan veroorzaken.
Fysieke vermoeidheid
Bij fysieke vermoeidheid ben je lichamelijk moe. Dit kan in
allerlei vormen, ik noem er hier een paar, maar ga vooral bij jezelf na hoe
fysieke vermoeidheid voor jou voelt: je lichaam voelt zwaar, je hebt hoofdpijn,
je rug doet zeer, je voelt je heel slaperig, je hebt spierpijn, etc.
Wat te doen bij fysieke vermoeidheid? Dit klinkt misschien als een strikvraag, maar het antwoord is heel simpel: rusten en/of slapen.
Toch negeren we dit vaak maar al te graag. Mentaal kunnen we onszelf vaak motiveren om ‘nog even door te gaan’ ‘dit en dat nog even af te maken’, want ‘sleep is overrated’ of ‘saai’ of ‘we moeten ons vooral niet aanstellen’ of ‘het gaat nog best’. Totdat het niet meer gaat en dan liggen er vervelende dingen op de loer: burn-out of blessures (door over training) bijvoorbeeld.
Misschien lees je dit en denk je: ‘doe niet zo soft’ of ‘dat overkomt mij niet’… Ik ben me er heus van bewust dat je van een paar keer ‘even doorgaan’ echt niet meteen omvalt. Toch is de realiteit dat ALLE mensen die met burn-out klachten bij mij aankloppen, veel te lang hun lichaam (en dus hun lichamelijke vermoeidheid) hebben genegeerd.
Dus: als je moe bent, neem rust, herstel en slaap!
Mentale vermoeidheid
Deze vermoeidheid is iets lastiger te definiëren, omdat het
zo verschillend is voor iedereen. Daarom begin ik bij het hardloop voorbeeld:
ben je fysiek moe? Dan is het niet verstandig om te gaan hardlopen. Voel je je
mentaal vermoeid? Dan kan het juist helpen om een stuk te gaan rennen of
wandelen.
Mentale vermoeidheid kan bijvoorbeeld voelen als: onrustig, lui of loom(niks mis mee overigens), alsof er een dikke mist in je hoofd zit, chagrijnig, lusteloos, je bent aan het piekeren, je hebt nergens zin in, je zelfvertrouwen is gedaald tot een nulpunt, je voelt je gestrest, je bent heel negatief, etc.
Voel je dit? Dan kan de drempel om te gaan hardlopen heel hoog zijn. Toch kan het je juist enorm helpen om even ‘los’ te lopen, te zweten en te ademen! Hoe dan? Je gaat endorfine en serotonine aanmaken, waardoor je je minder gespannen en onrustig voelt. Je komt buiten, frisse lucht kan soms wonderen doen. Je hartslag gaat omhoog, waardoor je je meer levend voelt. En het geeft je zelfvertrouwen een boost. Bovendien is het daarna vaak veel prettiger om lekker lui, moe of loom op de bank te ploffen.
Probeer op zulke momenten aan de resultaten van het hardlopen te denken, wat levert het op om te blijven zitten en wat levert het op om toch te gaan, al is het maar heel even.
Lange tijd last van deze vermoeidheid? Blijf er niet mee rondlopen, maar ga uitzoeken wat er aan de hand is, zoek hulp en praat met anderen.
Mentaal én fysiek moe
Het is goed mogelijk dat je beide bent: als je namelijk je mentale gezondheid negeert, je lange tijd gespannen voelt of een tijd slecht slaapt, dan word je vanzelf ook lichamelijk moe. Ook andersom geldt: ben je fysiek heel moe, dan is het goed mogelijk dat bijvoorbeeld je zelfvertrouwen daardoor daalt. Dat je onrustig wordt, omdat je niet moe wilt zijn en er tegen vecht. Dit kun je doen:
- Nog steeds is het belangrijk dat je dit voor jezelf onderzoekt: wat voel je allemaal, hoe voel je je fysiek, en hoe voel je je mentaal/emotioneel?
- Van daaruit kun je kijken wat jou zal helpen: rusten of juist iets doen. Experimenteer hiermee. Misschien is hardlopen bijvoorbeeld te veel, maar werkt een wandeling goed voor je.
- Ook rust en momenten voor jezelf kunnen je goed helpen als je mentaal moe bent. Dit kan groot en klein: een kopje thee of koffie, een bad, een weekend zonder plannen, een vakantie, mediteren, ademhalingsoefeningen (of een combinatie van dit alles).
- Tot slot: weet dat niks goed of fout is, wees niet te streng voor jezelf en luister naar je lichaam! Echt, je lichaam weet het altijd.
Burn-out
Ben je lange tijd fysiek én mentaaal vermoeid? Neem dit dan serieus. Het kan zijn dat je veel stress ervaart in je leven en dat dit de oorzaak is. Loop je hiermee vast, dan is het écht belangrijk om hier hulp bij te zoeken.
In Groningen én online kun je die hulp van mij, Goudje Haadsma, krijgen. Ik ben burn-out coach en psycholoog enheb inmiddels heel wat mensen geholpen bij het herstellen én voorkomen van burn-out. Lees hier meer over mijn vrij unieke methode en/of plan hier een gratis kennismakingsgesprek in.
Deze artikelen, pagina’s en video’s helpen je ook verder:
Wat zijn de symptomen bij burn-out?
Burn-out coach
Goudje Haadsma is psycholoog, burn-out coach én running therapeut. Ze helpt je op een praktische en nuchtere manier naar herstel, maar is niet bang om echt naar de kern te gaan. Zo leer je je zelf beter kennen, snap je meer van je zelf, je lichaam en je burn-out. En zo leer je dan weer aan het roer van jouw leven te gaan staan. Het doel van elk traject is altijd: duurzaam en écht herstel.