Stress wordt vaak gezien als een enorme boosdoener, een oorzaak van burn-out, angst en een belangrijk onderdeel van depressie. Toch is stress niet alleen maar slecht, maar juist heel nuttig en zelfs onmisbaar.

Wat is stress?

Op het moment dat er gevaar dreigt of je je echt goed moet focussen op  bijvoorbeeld een spannende presentatie kan stress heel nuttig zijn.

Je lichaam maakt adrenaline aan. Hierdoor stelt je lichaam alles in het werk om te vechten of te vluchten. Kom je in het bos een beer tegen, dan reageert je lichaam direct: de adrenaline zorgt ervoor dat je hard weg kunt rennen. Hier hoef je niet eerst diep over na te denken.

Ook bij een spannende presentatie kun je je vaak enorm goed focussen en ben je heel alert. (Mits je het vertrouwen in je eigen kennis en vaardigheden hebt natuurlijk).

Stress in deze situaties is dus heel nuttig.

Door de adrenaline worden andere systemen in je lichaam tijdelijk ‘uitgeschakeld’, denk hierbij aan je spijsvertering of je gevoel voor pijn of hitte. Ook rationeel nadenken is op dat moment niet nodig en ook veel moeilijker.

Je lichaam gaat in de automatische ‘vecht- of vluchtmodus’, maar kost enorm veel energie, daarom is het belangrijk om rust te pakken na een stressvol moment. Zo herstelt je lichaam weer en verdwijnen de stress hormonen uit je lichaam.

Langdurige stress

Ervaar je veel en langdurig stress, geef je jezelf te weinig tijd om weer te herstellen en tot rust te komen? Dan is de kans groot dat je cortisol aanmaakt en niet meer afbreekt. Cortisol is het stresshormoon, het wordt aangemaakt als je langer stress ervaart, het is een soort fase 2 van stress, na de adrenaline fase. Cortisol wordt aangemaakt op het moment dat je niet één keer één beer tegenkomt, maar de hele dag door beren moet ontwijken (of op de weg ziet…).

Het gevolg is dat je je ook op niet stressvolle moment gejaagd en onrustig voelt. Bijvoorbeeld als je rustig achter je laptop zit of een boek probeert te lezen.

Opletten

Voel je je vaak gestrest of onrustig? Dan is het belangrijk om op te letten. Vaak wordt (langdurige) stress ervaren als een naar en onbestemd gevoel, in je buik of in je borst, maar dit is voor iedereen anders. Geef je steeds gehoor aan dit gevoel, dan kan het zijn dat je nog meer stress gaat opzoeken. Het is goed mogelijk dat je je dan slecht kun concentreren op bijvoorbeeld een bok, waardoor je het steeds weglegt om iets ‘nuttigs’ of actiefs te gaan doen, terwijl je wellicht juist ontspanning nodig hebt.

Een andere mogelijkheid is dat je dat gejaagde gevoel ‘verkeerd’ interpreteert, een hoge hartslag in rust kan als heel beangstigend worden ervaren. Hierdoor zul je nog meer stress ervaren, waardoor de cirkel rond is. Bovendien is het lastig om in zo’n angstig stress moment rationeel na te denken. Zo ontstaan angst en paniek klachten.

Daarnaast zijn we geneigd om die gejaagde gevoelens te onderdrukken, het liefst zo snel mogelijk. Doordat je dus slecht in staat bent om rationeel na te denken kun je (hele) slechte keuzes maken. Denk aan: drank, medicatie, drugs, eten (of juist niet), liefde/seks, je focussen op anderen, gokken, etc. Alles om controle te krijgen over de situatie of om je gevoel te onderdrukken.

Je raadt het al: burn-out, verslaving, depressie, eetstoornissen en angststoornissen liggen op de loer.

‘Dit overkomt mij niet.’

Ik hoor het je denken. Toch is een van de meest gehoorde zinnen in mijn intakes ‘Ik had nooit gedacht dat dit mij zou overkomen.’ De mensen die ik coach zijn stuk voor stuk sterke mensen, die iets te lang zijn doorgegaan met sterk zijn. Die te lang de stress en angst hebben genegeerd of onderdrukt. En nu niet meer verder kunnen.

Wat kun je wel doen?

Begrijpen wat stress is, is een eerste stap. Het bij jezelf herkennen en vooral te erkennen is een tweede stap. Dit vergt soms best veel moed: het betekent vaak dat je moet toegeven dat je iets anders moet gaan doen in je leven, of moet toegeven dat het even niet meer gaat zoals het altijd ging. Het vergt zelfinzicht, kwetsbaarheid en vooral een dosis zelf liefde. Je moet het jezelf namelijk gunnen om beter voor jezelf te zorgen.

Ben je je meer bewust van jezelf en je stress, dan kun je iets gaan doen om erger te voorkomen. De meeste mensen die veel stress ervaren, vinden het heerlijk dat ze in ACTIE moeten komen tegen de stress, want dan DOEN ze iets en dat past bij ze 😉 en misschien ook wel bij jou. Een gezonde manier om in actie te komen tegen stress is: afstand nemen van de huidige situatie, rust nemen, rustig bewegen (dus niet voluit sprinten tegen stress, maar rustig hardlopen), meer tijd nemen voor dingen die belangrijk zijn, uitvinden wat echt belangrijk voor je is. Een ongezonde manier is: vermijden en verdoven van je gevoel en heel hard vechten tegen de stress.

Hardlopen tegen stress

Waar past hardlopen en bewegen in dit plaatje? Door je lichaam in actie te brengen, maak je onder andere endorfine aan en dit breekt cortisol af. Dit is de reden dat je je na het (rustig) hardlopen vaak lichter en frisser voelt. Ga je echter vol in de sprint, dan maak je adrenaline aan en je voelt het al aankomen: probeer je dit te lang vol te houden, dan zit je alsnog in de cortisol rush.

Ervaar je veel stress en kom je er zelf niet uit, heb je het gevoel dat je ‘dit niet lang vol houdt’? Neem dan gerust contact met me op, dan kunnen we samen kijken wat je kunt doen.

Vond je dit interessant? Lees ook:

Burn-out, wat is het?

Angst en paniek

Hardlopen vs. wandelen