Je zit rustig een serie te kijken, een boek te lezen of achter je pc te werken, maar echt concentreren lukt niet. Een gejaagd gevoel trekt door je lijf, je voelt je gespannen en onrustig. Het is alsof er iets door je lichaam raast, zo voelt het fysiek. En je hoofd voelt vol, drukkend of je gedachten schieten alle kanten op. Je benen voelen onrustig en je nekspieren staan gespannen. Ontspannen lukt niet. Je piekert, maakt je zorgen of hebt het gevoel dat je ‘iets’ moet doen.
Herkenbaar?
Iedereen voelt zich wel eens zo. Soms is dit helemaal niet erg en helpt het je te focussen, maar als je lekker zit te Netflixen, in bed ligt omdat je wilt slapen of als je een boek leest, dan ben je liever relaxt en ontspannen.
Waar komt dat gejaagde gevoel vandaan?
Terwijl jij rustig denkt te zitten, staat je lichaam ‘aan’. In de focus stand, klaar om te vechten of vluchten. Al eens eerder schreef ik hier een blog over: ‘Wat is stress‘. Als je je lange tijd zo gespannen voelt, ook op momenten dat het echt niet nodig is (en dat is misschien wel vaker dan je denkt), maakt je lichaam cortisol aan. Cortisol is het stresshormoon, hartstikke handig als er daadwerkelijk gevaar dreigt of als je een spannende presentatie aan het geven bent. Als je op de bank zit, heb je dit liever niet, het is nu namelijk tijd om te herstellen. Je gejaagd voelen, is mentaal vervelend, maar kan ook lichamelijk heel ongezond zijn. De kans is bijvoorbeeld aanwezig dat je gehoor geeft aan dat onrustige gevoel (je gaat in de actie/stand), terwijl je ontspanning en rust nodig hebt om te herstellen. Hoe vaker je dat doet, hoe moeilijker het wordt om toch te ontspannen. Je snapt het al: je gaat grenzen over, je raakt jezelf langzaam kwijt, je raakt angstig, overspannen, burn-out, etc. Ik zeg dit niet om je bang te maken, ik zeg dit om je bewust te maken.
Maar hoe kom ik dan van dat gejaagde gevoel af?
Hieronder ga ik je een aantal tips geven om je op weg te helpen, maar zoals je misschien al van me gewend bent: ze zijn niet perse makkelijk. Er is geen quick fix om van grotere problemen af te komen, het kost inzet, tijd en bewustwording, maar een burn-out wil je voorkomen, toch?
1. Beweeg
Deze lijkt een beetje op de vorige, maar ik bedoel hier: beweeg structureel. Het is al zo vaak bewezen dat door regelmatig te bewegen je stress reduceert op lange termijn. Doe iets dat bij je past, zie het als uitlaatklep (en niet alleen als nog een plek om je te bewijzen of te presteren). Hoe vaak is dan goed voor je? Zorg dat je elke dag een half uur beweegt, zodanig dat je hartslag wat omhoog gaat. Redt je dit niet? Geef dan niet meteen helemaal op, maar doe wat je kunt. Doe het ook op een moment dat het bij je past: ’s ochtends, ’s avonds of in het weekend. Bewegen kan heel goed helpen om even los te komen van je omgeving. Als ik een drukke dag heb gehad en me gestrest en gejaagd voel, dan werkt niets zo goed om mijn hoofd leeg te maken als rustig hard lopen.
We ontwikkelden trouwens een handig online programma om zelfstandig te leren hardlopen: tijdens het hardlopen leer je beter te luisteren naar je lichaam en prestatiedruk los te laten. Je komt voldaan en ontspannen thuis! Check Connect & Run op Run Free Online
2. Gooi het er uit.
Rustig op je stoel zitten lukt even niet: je lichaam wil alle kanten op. Het kan helpen om het er even uit te gooien: dans door de kamer, zet de muziek hard aan en gil lekker mee, beweeg je armen en benen, sprint drie keer de trap op en af, gooi ergens mee. Doe wat jij wilt, doe wat goed voelt. Zit je in een situatie waar je denkt dat dit niet kan (op kantoor, in de bus, etc.?) Wees creatief, het hoeft niet extreem te zijn: loop even naar de wc, loop een paar trappen op en af, stap een halte eerder uit. Denk in ieder geval in mogelijkheden.
Zoals ik al eerder zei: er zit een gevaar in het uiting geven aan dit gejaagde gevoel, je kan namelijk helemaal in de ‘overdrive’ gaan. Zorg er dus na je ‘uitbarsting’ voor dat je echt tot rust komt. Haal bijvoorbeeld 10 keer diep adem (door je neus), drink even een kopje thee en staar door het raam, ontspan heel bewust je schouders en je voeten.
3. Haal adem
Mediteer, doe een body scan, haal adem. Dit is wellicht heel erg tegenstrijdig voor je gevoel: het lukt niet je te ontspannen en dan moet je ook nog zoiets doen! Het vergt inderdaad enige oefening, maar juist als je onrustig bent en veel in je hoofd zit, kan het enorm helpen om even in je lichaam te zakken. Download een app als Headspace of doe gewoon eens een ademhalingsoefening:
Adem in door je neus
Adem uit door je neus
Pauze
Herhaal.
Je kunt dit ook heel goed toepassen na de vorige tips: dus
als je even alles eruit hebt gegooid of als je even hebt hardgelopen of
gesport. Juist dan heb je waarschijnlijk al iets meer connectie met je lichaam.
Andere vormen die ook goed helpen: ga even de natuur in,
ontprikkel, wandel, kijk om je heen, ruik, luister, zorg dat je in het hier en
nu komt.
4. Leg je telefoon ver weg
We zijn de hele dag online en dat zorgt ervoor dat we de hele dag prikkels hebben te verwerken. Ontspannen met je telefoon op de bank liggen, kan heel ontspannen lijken, maar in werkelijkheid ben je jezelf aan het uitputten. We hebben daardoor vaak veel minder focus en concentratie. Hartstikke zonde! Ik weet overigens hoe moeilijk dit is, maar leg echt je telefoon in een andere kamer zet hem af en toe even uit.
5. Neem je gedachten onder de loep.
Schrijf je gedachten eens letterlijk op. Leg het heel even weg en kijk er nog eens naar. Is het gek dat je je zo voelt? Klopt het wat je allemaal denkt? Is er iets dat je kunt omkeren, kunt loslaten of kunt omdenken?
Iets waar je je helemaal niet druk over hoef te maken? Vraag je zelf af: helpt het me om hier mee bezig te zijn op dit moment?
Ikzelf kan me vaak voordat ik ga slapen heel druk maken over iets van de volgende dag. In gedachten ga ik dan bijvoorbeeld de planning van de volgende dag tig keer doornemen, om maar controle te krijgen. Dit helpt me niet, integendeel: ik kan er niet van slapen en zal me daardoor gejaagd voelen de volgende dag, door vermoeidheid. Ik spreek mezelf niet (meer) streng toe, maar laat het er even zijn. Terwijl ik me besef dat piekeren me niet zal helpen, vaak ebt het dan uiteindelijk weg.
Probeer dus niet de strijd met jezelf of je gedachten aan te gaan, maar accepteer dat je bepaalde dingen denkt en hopelijk lukt het dan beter om ze los te laten.
6. Kijk eens kritisch naar wat er allemaal er op je bordje ligt
En hoe je daarmee omgaat. Merk je dat je je vaak zo gejaagd en gespannen voelt? Lukt ontspannen echt niet meer? Gaat slapen slecht? Neem het gejaagde gevoel serieus, ze zijn niet alleen irritant, maar op de lange termijn ook gevaarlijk, denk hierbij aan burn-out, angstklachten of depressie. En het kan anders, echt! Kom in actie, zoek hulp en praat erover. Bovenal: word je er bewust van en weet dat het niet de bedoeling is dat je je steeds alert, gestrest en gespannen voelt. Gun jezelf echt meer dan dat!
Check hier eens de burn-out symptomen lijst (opent in nieuw tabblad).
7. Zoek hulp
Heb je al veel geprobeerd of voel je wel dat je er zelf niet uit komt? Zoek professionele hulp. Ik, Goudje Haadsma, bied diehulp bijvoorbeeld. En ja, ik weet dat dit preken voor eigen parochie is 😉.
Zelf is het vaak moeilijk om die UIT knop weer te vinden, als je lange tijd onder grote druk en stress hebt geleefd. Er moet iets veranderen, want je bent nu aan het overleven.
Mijn coaching bestaat uit praktische hulp en adviezen, die bij jou en je situatie passen. Maar we gaan ook echt naar de kern. Daarnaast gaan we echt bewegen, want mijn coaching is altijd buiten*: we gaan wandelen of zelfs hardlopen. Wat jij wilt. Lees hier over alle mogelijkheden en vraag een gratis kennismaking aan.
Niets voor jou, maar wel op zoek naar hulp? Vraag je huisarts bijvoorbeeld eens wat zij of hij voor je kan betekenen.
*Sinds corona en alle lockdowns coach ik ook vaker online, dus woon je niet in de buurt van Groningen, dan is dat ook een mogelijkheid.
Goudje is de coach en running therapeut van Run Free Groningen. Elke week schrijft ze blogs over mentale gezondheid, schrijft ze over haar ervaringen als coach en als mens en geeft ze tips om beter in je vel te zitten: fysiek en mentaal. Lees hier meer over haar en hier meer over individuele coaching. Of neem direct contact met haar op voor een intake.
Burn-out coach
Goudje Haadsma is psycholoog, burn-out coach én running therapeut. Ze helpt je op een praktische en nuchtere manier naar herstel, maar is niet bang om echt naar de kern te gaan. Zo leer je je zelf beter kennen, snap je meer van je zelf, je lichaam en je burn-out. En zo leer je dan weer aan het roer van jouw leven te gaan staan. Het doel van elk traject is altijd: duurzaam en écht herstel.
Ik voel me soms opgejaagd